Mańkowski Piotr (1866–1933), biskup kamieniecko-podolski. Ur. 1 XI w Sahince na Podolu, był synem Walerego i Tekli z Łaźnińskich, bratem Aleksandra (zob.) i Leona (zob.). Od r. 1872 mieszkał i kształcił się w Dreźnie, początkowo prywatnie, potem w szkołach niemieckich. Maturę zdał tamże w r. 1885. Po studiach agronomicznych we Wrocławiu osiadł w odziedziczonych majątkach (Śledzie i Romanki) w pow. mohylowskim. W r. 1896 wstąpił do seminarium duchowego w Żytomierzu; w r. 1899 otrzymał święcenia kapłańskie i objął stanowisko wikariusza przy tamtejszej katedrze. W r. 1902 otrzymał probostwo w Kamieńcu Podolskim. Sprowadzenie i popieranie bezhabitowego zgromadzenia zakonnego Córek Najświętszego Serca Maryi (1906), uznawanego przez władze państwowe za nielegalne, sprawiło, że M. w r. 1911 został usunięty z Kamieńca bez prawa objęcia innej parafii. W Żytomierzu otrzymał stanowisko kancelisty w kurii biskupiej. W tym okresie zaczął pisać rozważania dla księży (Tu es Petrus, W. 1913, Vas electionis, Kr. 1914, Ecce Mater Tua, W. 1916). Jako członek Nieustającego Komitetu Kongresów Eucharystycznych brał udział w kongresach w Londynie (1908), Wiedniu (1912) i Lourdes (1914). Wybuch pierwszej wojny światowej zastał go w Krakowie, gdzie osiadł na czas wojny (nie mogąc powrócić do Żytomierza). Wydał tu w r. 1917 najbardziej znaną swą pracę Po naszemu. Pamiętnik liturgisty.
T. r. bp sandomierski M. J. Ryx mianował M-ego wikariuszem generalnym dla części diecezji łucko-żytomierskiej zajętej przez Austrię; dn. 24 IX 1918 M. został prekonizowany jako biskup reaktywowanej diecezji kamienieckiej, konsekrowany 30 XI 1918, ingres do katedry w Kamieńcu odbył dopiero w grudniu 1919. Gdy po pokoju ryskim Kamieniec przypadł Związkowi Radzieckiemu, M. osiadł w Buczaczu. Brał czynny udział w pracach episkopatu nad reorganizacją Kościoła w Polsce Odrodzonej. Na plebanii w Buczaczu prowadził dla swej diecezji seminarium duchowne. W r. 1926 zrezygnował z rządów diecezją i przeniósł się do Włodzimierza Wołyńskiego. Mianowany arcybiskupem egejskim, otrzymał zarazem godność prałata archidiakona kapituły łuckiej. Jako biskup kontynuował pracę pisarską (Z nami Bóg. Rzecz o Eucharystii, P. 1919, Zasady i zboczenia kultu eucharystycznego, „Ateneum Kapłańskie” R. 14: 1928 t. 21, Rozważania na tle Piusowego Motu proprio z 22 XI 1863, Na 25-lecie ogłoszenia Kodeksu muzyki kościelnej <1903–1928>, Tarnów 1928) oraz dokonał wielu tłumaczeń (L. Pastor, „Katoliccy reformatorzy XVI stulecia. Szkice charakterów”, Kr. 1924, Kard. D. Mercier, „Do moich alumnów”, Kr. 1933, A. Tanquerey, „Zarys teologii ascetycznej i mistycznej”, Kr. 1949). Zmarł 8 IV 1933 w wagonie kolejowym na trasie Przemyśl–Lwów. Pochowany został w podziemiach katedry łuckiej. Pozostawił 3 tomy pamiętników (rkp. w B. Narod. w W. – rkp. nr akc. 7896).
Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kośc.” T. 21: 1970, T. 22: 1971 passim; Morawski K., Arcybiskup P. M. (1866–1933), „Nasza Przeszłość” T. 25: 1966 s. 233–52; – „Przegl. Katol.” R. 71: 1933 s. 265–6; „Przew. Katol.” R. 39: 1933 s. 363 (fot.); – Arch. Archidiec. Warsz.: Kakowski A., Z niewoli do niepodległości. Pamiętniki, t. II, III (mszp.).
Zygmunt Zieliński